ICD-10’da “F33” kodlu “Yineleyen Depresif Bozukluk” (Recurrent Depressive Disorder), bireyin yaşamında birden fazla depresif dönem geçirdiği, ancak bu dönemler arasında kişinin ruh halinin tamamen düzeldiği bir bozukluk olarak tanımlanır. Bu bozukluğun temel özelliği, her depresif dönemin belirli bir süre boyunca devam etmesi ve kişinin işlevselliğini önemli ölçüde etkilemesidir.
Yineleyen Depresif Bozukluk, sıklıkla kronik bir durum olarak kabul edilir ve tedavi edilmediği takdirde yaşam boyu tekrarlayan depresif ataklar yaşayabilir. Ataklar arasındaki dönemlerde kişi genellikle iyidir; ancak bazı bireyler bu dönemlerde bile hafif depresif belirtiler gösterebilir.
F33 kodunun alt kategorileri
ICD-10, F33 kodunu birkaç alt kategoriye ayırarak depresyonun şiddeti ve özelliklerini detaylandırır:
- F33.0 hafif derecede tekrarlayan depresif bozukluk
- Depresif belirtiler hafif düzeydedir ve günlük işlevselliği hafif derecede etkiler.
- Uyku düzeninde değişiklikler, hafif enerji kaybı veya hafif bir ilgi kaybı görülebilir. Ancak, kişi genellikle günlük yaşamını sürdürebilir.
- F33.1 orta derecede tekrarlayan depresif bozukluk
- Bu kategoride belirtiler daha belirgin hale gelir ve kişinin sosyal, mesleki veya diğer işlevsellik alanlarında daha ciddi etkiler yaratır.
- Konsantrasyon güçlüğü, belirgin enerji kaybı ve belirgin bir ilgi kaybı yaşanabilir. Günlük aktiviteleri sürdürmek zorlaşabilir.
- F33.2 şiddetli derecede tekrarlayan depresif bozukluk (psikotik belirtiler olmaksızın)
- Depresif belirtiler şiddetlidir, ancak psikotik belirtiler (halüsinasyonlar veya delüzyonlar gibi) yoktur.
- Kişi işlevselliğini neredeyse tamamen kaybedebilir. İntihar düşünceleri yaygın olabilir ve hastaneye yatış gerekebilir.
- F33.3 şiddetli derecede tekrarlayan depresif bozukluk (psikotik belirtilerle)
- Bu alt kategoride depresif belirtiler şiddetlidir ve bireyde psikotik özellikler görülür (örneğin, gerçeklikten kopma, halüsinasyonlar, delüzyonlar).
- Bu durum genellikle yoğun bir tedavi gerektirir ve hastaneye yatış sıklıkla zorunlu hale gelir.
- F33.4 şu anda iyileşme döneminde
- Kişi şu anda depresif dönem belirtilerinden kurtulmuş durumdadır ve remisyon (iyileşme) sürecindedir.
- Tedavi ve izlem bu dönemde önemlidir çünkü yeni bir depresif atağın ortaya çıkma riski yüksektir.
- F33.9 belirtilmemiş tekrarlayan depresif bozukluk
- Depresif belirtiler net bir şekilde tanımlanamıyorsa veya başka bir spesifik kategoriye yerleştirilemiyorsa bu tanı kullanılır.
- Genel depresif belirtiler görülmesine rağmen, detaylı bir sınıflandırma yapılamamaktadır.
ICD-10’un tanı kriterleri
ICD-10’a göre tekrarlayan depresif bozukluk tanısı koyulabilmesi için:
- Kişinin geçmişte en az bir depresif dönem geçirmiş olması,
- Bu depresif dönemlerin arasında tam iyileşme dönemlerinin bulunması gerekmektedir.
- Depresif belirtiler en az iki hafta sürmelidir ve bu belirtiler arasında depresif duygudurum, enerji kaybı, ilgi veya zevk kaybı gibi semptomlar yer almalıdır.
Tedavi
- Psikoterapi: Bilişsel davranışçı terapi (BDT), psikodinamik terapi veya kişilerarası terapi gibi yöntemler, tekrarlayan depresif bozukluğun tedavisinde etkili olabilir.
- İlaç tedavisi: Antidepresanlar (örneğin SSRI’lar, SNRI’lar) sıklıkla kullanılır. Tedavi, uzun süreli olarak, özellikle de atakların tekrarını önlemek amacıyla devam ettirilebilir.
- Diğer yöntemler: Elektrokonvülsif terapi (EKT) ve transkraniyal manyetik stimülasyon (TMS) gibi yöntemler, şiddetli vakalarda veya ilaç tedavisine yanıt alınamayan durumlarda kullanılabilir.
ICD-10’da F33 ile kodlanmış yineleyen depresif bozukluk için yüz yüze psikoterapi veya online terapi görmek isterseniz TERAPİEVİ ile iletişime geçebilrisiniz.
Referanslar
Dünya Sağlık Örgütü. (2019). ICD-10 classification of mental and behavioural disorders. Dünya Sağlık Örgütü. https://icd.who.int/browse10/2019/en
Türkiye Psikiyatri Derneği. (n.d.). ICD ve depresif bozukluklar. Türkiye Psikiyatri Derneği. https://www.psikiyatri.org.tr
World Psychiatry. (n.d.). Psychiatric classification systems: DSM-5 and ICD-10. World Psychiatric Association.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). American Psychiatric Association.
Journal of Affective Disorders. (n.d.). Comparative studies between DSM-5 and ICD-10 criteria for depressive disorders. Elsevier.